Osmanlı Devleti’nde kullanılan saat, takvim ve ölçüler, Avrupa devletlerinde kullanılanlardan farklıydı. Bu durum, sosyal, ticarî ve resmî ilişkileri zorlaştırıyor, bazı karışıklıklara sebep oluyordu. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde bu farklılığı gidermek için bazı çalışmalar yapıldı. Fakat yeterli değildi.uzunluk ölçüleri Cumhuriyetin ilânından sonra bu zorluklan ortadan kaldırmak için çalışmalara başlandı. Önce 26 Aralık 1925′te çıkarılan bir kanunla, o zamana kadar kullanılmakta olan, Hicrî ve Rumî takvimlerin yerine Milâdî takvim kabul edildi, 1 Ocak 1926′dan itibaren de kullanılmaya başlandı. Böylece devlet işlerinde karışıklık önlendi. 1928 yılında yapılan bir değişiklikle milletlerarası rakamlar kabul edildi. 1931′de kabul edilen bir kanunla eski ağırlık ve uzunluk ölçüleri değiştirildi. Eskiden kullanılan arşın, endaze, okka gibi ölçü birimleri kaldırıldı.uzunluk ölçüleri Bunların yerine uzunluk ölçüsü olarak metre, ağırlık ölçüsü olarak kilo kabul edildi. Uzunluk ve ağırlık ölçülerinde yapılan bu değişikliklerle ülkede ölçü birliği sağlandı.
b) TEMEL BİLGİLER :
Uzunluk ölçüleri temel birim metredir. Metre kısaca “m” sembolü ile gösterilir. Metre 1888 yılında Paris’te toplanan milletler arası bir toplantıda ele alınan bir kararla, uzunluk ölçüsü birimi olarak kabul edilmiştir.uzunluk ölçüleri Plâtin ve iridyum karışımından yapılan metrenin bir örneği uzunluk ölçüsü temel birimi olarak kabul edilmiştir.
METRENİN ASKATLARI: Metreden küçük olan uzunlukları ölçmek için kullanılan ölçü birimlerine “metrenin askatları” denir. Bunlar, desimetre, santimetre ve milimetredir. Metrenin onda birine “desimetre” denir. Desimetre kısaca “dm” sembolü ile gösterilir.uzunluk ölçüleri 1 m = 10 dm veya 10 dm = 1 m’dir. Desimetrenin onda birine “santimetre” denir. Santimetre kısaca “cm” sembolü ile gösterilir. 1 dm = 10 cm veya 10 cm = 1 dm’dir. Santimetrenin onda birine “milimetre” denir. Milimetre kısaca “mm” sembolü ile gösterilir. 1 cm = 10 mm ve 10 mm = 1 cm’dir. 1 m = 10 dm 1 m = 100 cm 1 m = 1000 mm veya 1 dm = 0,1 m 1cm = 0,01 m 1 mm = 0,001 m olur.
METRENİN KATLARI: Metreden büyük olan uzunlukları ölçmek için kullanılan ölçü birimlerine, “metrenin katları” denir. Bunlar da dekametre, hektometre ve kilometredir. Metrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine, “dekametre” denir. Dekametre kısaca “dam” sembolü ile gösterilir. 1 dam = 10 m’dir. Dekametrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine “hektometre” denir. Hektometre, kısaca “hm” sembolü ile gösterilir. 1 hm = 100 m’dir.uzunluk ölçüleri Hektometrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine, “kilometre” denir. Kilometre, kısaca “km” sembolü ile gösterilir. l km = l000 m’dir. 1 km = 10 hm 1hm = 0,1 km km = 100 dam 1 dam = 0,01 km
Metrenin askatları:
Milimetre
Santimetre
Desimetre
Katları:
Dekametre
Hektometre
Kilometre
1 km = 1000 m
1 hm = 100 m
1 dam = 10 m
METRE (M)
1 dm = 0,1 m
1 cm = 0,01 m
1 mm = 0,001 m
Uzunluk ölçü birimleri, askatlarına çevirirken her basamakta 10 ile çarpılıruzunluk ölçüleri. Katlarına çevirirken de her basamakta 10 ile bölünür.
c) UZUNLUK ÖLÇÜ BİRİMLERİNİN BİRBİRİNE ÇEVRİLMESİ :
Örnek:
32 m’ yi metrenin katları ve askatları cinsinden ifade edelim.
Çözüm:
32 m = 320 dm
32 m = 3200 cm
32 m = 32000 mm
32 m = 3,2 dam
32 m = 0,32 hm
32 m = 0,032 km
Metrenin Katlarına ve As Katlarına Kolay Yoldan Çevrilmesi:
Metreyi katlarına çevirirken soluna sıfır koyarak kısa yoldan bölebiliriz.uzunluk ölçüleri
Örnek:
3 metreyi hektometreye çevirelim.
3 m = 0,3 dam = 0,03 hm
Metreyi as katlarına çevirirken sağına bir sıfır koyarak kısa yoldan böleriz.
Örnek:
2 dekametreyi desimetreye çevirelim.
2 dam = 20 m = 200 dm
Örnek:
1. 4 m = …….. dm; 4 m = 40 dm (1 m = 10 dm olduğundan)
Örnek:
3 m = …….. cm; 3 m = 300 cm ( 1 m = 100 cm olduğundan)
Örnek:
5 m = …….. mm; 5 m = 5000 mm ( 1 m = 1000 mm olduğundan)
Örnek:
2 km = ……. m; 2 km = 2000 m ( 1 km = 1000 dam olduğundan)uzunluk ölçüleri
Örnek:
4 km = ……. dam; 4 km = 400 dam ( 1 km = 100 olduğundan)
Örnek:
3 km = ……. hm; 3 km = 30 hm ( 1 km = 10 hm olduğundan)
Örnek:
Bir haritanın ölçeği 1:2 000 000’dur. Bu haritada iki şehir arası 6 cm’dir.uzunluk ölçüleri
Bu iki şehir arası kaç km’dir? Çözüm : Haritadaki 1 cm uzunluk, gerçekte 2 000 000 cm’yi gösterir.
d) DİĞER ÖLÇÜLER:
UZUNLUK ÖLÇÜLERİ
1 santimetre (cm)
10 mm
0.3937 inç uzunluk ölçüleri
1 metre (m)
100 cm
1.0936 yarda
1 kilometre (km)
1000 m
0.6214 mil uzunluk ölçüleri
1 inch (inç)
-
2.5400 cm
1 foot (ayak)
12 inç
0.3048 cm uzunluk ölçüleri
1 yard (yarda)
3 feet (ayak)
0.9144 m
1 kara mili
1609 m
-
1 deniz mili
1852m
-
ESKİ ÖLÇÜLER
1 fersah
5685 m uzunluk ölçüleri
1 berid
4 fersah
22740 m
1 merhale
2 berid
45480 m uzunluk ölçüleri
1 endaze (arşın)
65 cm
1 kulaç
2 endaze
1.3 metre
BÜTÜN UZUNLUK ÖLÇÜLERİ TAMAMI BURADA
Uzunluk ölçüsü temel birimi metredir.
METRENİN KATLARI VE ASKATLARI
Metrenin askatları:
Mili metre
Santimetre
Desimetre
Katları:
Dekametre
Hektometre
Kilometre
1 km = 1000 m
1 hm = 100 m
1 dam = 10 m
METRE (M)
1 dm = 0,1 m
1 cm = 0,01 m
1 mm = 0,001 m
Uzunluk ölçü birimleri, askatlarına çevirirken her basamakta 10 ile çarpılır. Katlarına çevirirken de her basamakta 10 ile bölünür.
Uzunluk Ölçü Birimlerinin Birbirine Çevrilmesi:
Örnek:
32 m’ yi metrenin katları ve askatları cinsinden ifade edelim.
Çözüm:
32 m = 320 dm
32m = 3200 cm
32m = 32000 mm
32 m = 3,2 dam
32m = 0,32 hm
32m = 0,032 km
ALAN ÖLÇÜLERİ
Alan ölçüsü temel birimi “metrekare”dir. Kenar uzunluğu 1 metre olan karenin alanına metre kare denir, “m2” biçiminde gösterilir.uzunluk ölçüleri
METRE KARENİN KATLARI VE ASKATLARI
Metrekarenin askatları:
Milimetre kare
Santimetre
Milimetre kare
Katları:
Dekametre kare
Hektometre kare
Kilometre kare
1 km2 = 1000000 m2
1 hm2 = 10000 m2
1 dam2 = 100 m2
METRE KARE
1 dm2 = 0,01 m2
1 cm2 = 0,001 m2
1 mm2 = 0,000001 m2
Alan ölçü birimleri askatlara çevrilirken her basamakta 100 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken de her basmakta 100 ile bölünür.
Alan ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi: uzunluk ölçüleri
Örnek :
53,64 m2= 5364 dm2
53,64 m2= 536400 cm2
53,64 m2=53640000 mm2
53,64 m2=0, 5364 dam2
53,64 m2=0,005364 hm2
53,64 m2=0,00005364 km2
HACİM ÖLÇÜLERİ
Hacim ölçüsü temel birimi “metre küp” tür. Kısaca “1 m3” olarak gösterilir.
Her ayrıtın uzunluğu 1 metre olan küpün hacmine metre küp denir. uzunluk ölçüleri
Metre Küpün Katları ve Askatları
Askatlar:
Milimetre küp
Santimetre küp
Desimetre küp
Katları:
Dekametre küp
Hektometre küp
Kilometre küp
1 km3 = 1000000000 m3
1hm3 = 1000000m3
1 dam3 = 1000 m3
METRE KÜP
1 dm3 = 0,001 m3
1 cm3 = 0,0000001 m3
1 mm3 = 0,000000001 m3
Hacim ölçü birimini askatlarına çevirirken her basamakta 1000 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken de her basamak 1000 ile bölünür. Hacim ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi:
Örnek: uzunluk ölçüleri
7,2 m3’ ü askatlarına ve katlarına çevirelim.
7,2 m3 = 7200 dm3
7,2 m3 = 7200000 cm3
7,2 m3 = 7200000000 mm3
7,2 m3 = 0,0072 dam3
7,2 m3 = 0,0000072 hm3
7,2 m3 = 0,000000000 km3
SIVI ÖLÇÜLERİ
Gaz, benzin, süt ve su gibi akıcı maddeler, litre ile ölçülür. Sıvı ölçüsünün temel birimi “litre” dir , “lt” ile gösterilir. 1 litre sıvının hacmi 1 dm3 tür.
Litrenin Katları ve Askatları uzunluk ölçüleri
Milillitre
Santilitre
Desilitre
Katları:
Dekalitre
Hektolitre
Kilolitre
1 kl = 1000 lt
1 hl = 100 lt
1 dal = 10 lt
LİTRE
1 dl = 0,1 lt
1 cl = 0,01 lt
1 ml = 0,001 lt
Sıvı ölçü birimlerini askatlarına çevrilirken 10 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken her basamakta 10 ile bölünür.
Sıvı ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi: uzunluk ölçüleri
Örnek:
24 lt’yi katlarına ve askatlarına çevirelim.
24 lt = 240 dl
24 lt = 2400 cl
24 lt = 24000 ml
24 lt = 2,4 dal
24 lt = 0,24 hl
24 lt = 0,024 kl
Sıvı Ölçüsü:
1) 50 litrelik sütün 5 litresi satıldıysa geriye kaç ml süt kalmıştır?
Çözüm:
50 lt = 50000 ml süt yapar.
5,5 litre süt= 5500 ml süt yapar.
50000 – 5500 = 44500 ml süt yapar.
Alan ölçüsü:
2) 0,238 km2 kaç m2 dir?
Çözüm:
1 km2 = 1000000 m2
0,238 km2 = 238000 m2 = 238.103
Hacim Ölçüsü:
3) 0,45 m3 kolonyayı 15 cl’lik şişelere doldurmak için kaç şişe gereklidir?
Çözüm:
0,45 m3 = 450 dm3
1 dm3 = 1 lt
450 dm3 = 450 lt = 45000 cl
45000 cl: 15 cl= 3000 şişe gereklidir.
Uzunluk Ölçüsü:
4) 8 hm 8 dam 8 m – 1000 mm 100 cm 10 dm işleminin sonucunu bulunuz.
Çözüm: 8 hm = 800 m
8 dam = 80 m uzunluk ölçüleri
800m+80m+8m=888m
1000 mm = 1 m
100 cm = 1 m
10 dm = 1m
1m+ 1m + 1m= 3m
Sonuç metre cinsinden istendiği için hepsini metreye çevirerek işlem yapılır.
888m- 3m= 885 m
İŞTE Uzunluk Ölçüleri TAM LİSTESİ
b) TEMEL BİLGİLER :
Uzunluk ölçüleri temel birim metredir. Metre kısaca “m” sembolü ile gösterilir. Metre 1888 yılında Paris’te toplanan milletler arası bir toplantıda ele alınan bir kararla, uzunluk ölçüsü birimi olarak kabul edilmiştir.uzunluk ölçüleri Plâtin ve iridyum karışımından yapılan metrenin bir örneği uzunluk ölçüsü temel birimi olarak kabul edilmiştir.
METRENİN ASKATLARI: Metreden küçük olan uzunlukları ölçmek için kullanılan ölçü birimlerine “metrenin askatları” denir. Bunlar, desimetre, santimetre ve milimetredir. Metrenin onda birine “desimetre” denir. Desimetre kısaca “dm” sembolü ile gösterilir.uzunluk ölçüleri 1 m = 10 dm veya 10 dm = 1 m’dir. Desimetrenin onda birine “santimetre” denir. Santimetre kısaca “cm” sembolü ile gösterilir. 1 dm = 10 cm veya 10 cm = 1 dm’dir. Santimetrenin onda birine “milimetre” denir. Milimetre kısaca “mm” sembolü ile gösterilir. 1 cm = 10 mm ve 10 mm = 1 cm’dir. 1 m = 10 dm 1 m = 100 cm 1 m = 1000 mm veya 1 dm = 0,1 m 1cm = 0,01 m 1 mm = 0,001 m olur.
METRENİN KATLARI: Metreden büyük olan uzunlukları ölçmek için kullanılan ölçü birimlerine, “metrenin katları” denir. Bunlar da dekametre, hektometre ve kilometredir. Metrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine, “dekametre” denir. Dekametre kısaca “dam” sembolü ile gösterilir. 1 dam = 10 m’dir. Dekametrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine “hektometre” denir. Hektometre, kısaca “hm” sembolü ile gösterilir. 1 hm = 100 m’dir.uzunluk ölçüleri Hektometrenin 10 katı olan uzunluk ölçü birimine, “kilometre” denir. Kilometre, kısaca “km” sembolü ile gösterilir. l km = l000 m’dir. 1 km = 10 hm 1hm = 0,1 km km = 100 dam 1 dam = 0,01 km
Metrenin askatları:
Milimetre
Santimetre
Desimetre
Katları:
Dekametre
Hektometre
Kilometre
1 dam = 10 m
METRE (M)
1 dm = 0,1 m
1 cm = 0,01 m
1 mm = 0,001 m
Uzunluk ölçü birimleri, askatlarına çevirirken her basamakta 10 ile çarpılıruzunluk ölçüleri. Katlarına çevirirken de her basamakta 10 ile bölünür.
c) UZUNLUK ÖLÇÜ BİRİMLERİNİN BİRBİRİNE ÇEVRİLMESİ :
Örnek:
32 m’ yi metrenin katları ve askatları cinsinden ifade edelim.
Çözüm:
32 m = 320 dm
32 m = 3200 cm
32 m = 32000 mm
32 m = 3,2 dam
32 m = 0,32 hm
32 m = 0,032 km
Metrenin Katlarına ve As Katlarına Kolay Yoldan Çevrilmesi:
Metreyi katlarına çevirirken soluna sıfır koyarak kısa yoldan bölebiliriz.uzunluk ölçüleri
Örnek:
3 metreyi hektometreye çevirelim.
3 m = 0,3 dam = 0,03 hm
Metreyi as katlarına çevirirken sağına bir sıfır koyarak kısa yoldan böleriz.
Örnek:
2 dekametreyi desimetreye çevirelim.
2 dam = 20 m = 200 dm
Örnek:
1. 4 m = …….. dm; 4 m = 40 dm (1 m = 10 dm olduğundan)
Örnek:
3 m = …….. cm; 3 m = 300 cm ( 1 m = 100 cm olduğundan)
Örnek:
5 m = …….. mm; 5 m = 5000 mm ( 1 m = 1000 mm olduğundan)
Örnek:
2 km = ……. m; 2 km = 2000 m ( 1 km = 1000 dam olduğundan)uzunluk ölçüleri
Örnek:
4 km = ……. dam; 4 km = 400 dam ( 1 km = 100 olduğundan)
Örnek:
3 km = ……. hm; 3 km = 30 hm ( 1 km = 10 hm olduğundan)
Örnek:
Bir haritanın ölçeği 1:2 000 000’dur. Bu haritada iki şehir arası 6 cm’dir.uzunluk ölçüleri
Bu iki şehir arası kaç km’dir? Çözüm : Haritadaki 1 cm uzunluk, gerçekte 2 000 000 cm’yi gösterir.
d) DİĞER ÖLÇÜLER:
UZUNLUK ÖLÇÜLERİ
1 santimetre (cm)
10 mm
0.3937 inç uzunluk ölçüleri
1 metre (m)
100 cm
1.0936 yarda
1 kilometre (km)
1000 m
0.6214 mil uzunluk ölçüleri
1 inch (inç)
-
2.5400 cm
1 foot (ayak)
12 inç
0.3048 cm uzunluk ölçüleri
1 yard (yarda)
3 feet (ayak)
0.9144 m
1 kara mili
1609 m
-
1 deniz mili
1852m
-
ESKİ ÖLÇÜLER
1 fersah
5685 m uzunluk ölçüleri
1 berid
4 fersah
22740 m
1 merhale
2 berid
45480 m uzunluk ölçüleri
1 endaze (arşın)
65 cm
1 kulaç
2 endaze
1.3 metre
BÜTÜN UZUNLUK ÖLÇÜLERİ TAMAMI BURADA
Uzunluk ölçüsü temel birimi metredir.
METRENİN KATLARI VE ASKATLARI
Metrenin askatları:
Mili metre
Santimetre
Desimetre
Katları:
Dekametre
Hektometre
Kilometre
1 km = 1000 m
1 hm = 100 m
1 dam = 10 m
METRE (M)
1 dm = 0,1 m
1 cm = 0,01 m
1 mm = 0,001 m
Uzunluk ölçü birimleri, askatlarına çevirirken her basamakta 10 ile çarpılır. Katlarına çevirirken de her basamakta 10 ile bölünür.
Uzunluk Ölçü Birimlerinin Birbirine Çevrilmesi:
Örnek:
32 m’ yi metrenin katları ve askatları cinsinden ifade edelim.
Çözüm:
32 m = 320 dm
32m = 3200 cm
32m = 32000 mm
32 m = 3,2 dam
32m = 0,32 hm
32m = 0,032 km
ALAN ÖLÇÜLERİ
Alan ölçüsü temel birimi “metrekare”dir. Kenar uzunluğu 1 metre olan karenin alanına metre kare denir, “m2” biçiminde gösterilir.uzunluk ölçüleri
METRE KARENİN KATLARI VE ASKATLARI
Metrekarenin askatları:
Milimetre kare
Santimetre
Milimetre kare
Katları:
Dekametre kare
Hektometre kare
Kilometre kare
1 km2 = 1000000 m2
1 hm2 = 10000 m2
1 dam2 = 100 m2
METRE KARE
1 dm2 = 0,01 m2
1 cm2 = 0,001 m2
1 mm2 = 0,000001 m2
Alan ölçü birimleri askatlara çevrilirken her basamakta 100 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken de her basmakta 100 ile bölünür.
Alan ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi: uzunluk ölçüleri
Örnek :
53,64 m2= 5364 dm2
53,64 m2= 536400 cm2
53,64 m2=53640000 mm2
53,64 m2=0, 5364 dam2
53,64 m2=0,005364 hm2
53,64 m2=0,00005364 km2
HACİM ÖLÇÜLERİ
Hacim ölçüsü temel birimi “metre küp” tür. Kısaca “1 m3” olarak gösterilir.
Her ayrıtın uzunluğu 1 metre olan küpün hacmine metre küp denir. uzunluk ölçüleri
Metre Küpün Katları ve Askatları
Askatlar:
Milimetre küp
Santimetre küp
Desimetre küp
Katları:
Dekametre küp
Hektometre küp
Kilometre küp
1 km3 = 1000000000 m3
1hm3 = 1000000m3
1 dam3 = 1000 m3
METRE KÜP
1 dm3 = 0,001 m3
1 cm3 = 0,0000001 m3
1 mm3 = 0,000000001 m3
Hacim ölçü birimini askatlarına çevirirken her basamakta 1000 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken de her basamak 1000 ile bölünür. Hacim ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi:
Örnek: uzunluk ölçüleri
7,2 m3’ ü askatlarına ve katlarına çevirelim.
7,2 m3 = 7200 dm3
7,2 m3 = 7200000 cm3
7,2 m3 = 7200000000 mm3
7,2 m3 = 0,0072 dam3
7,2 m3 = 0,0000072 hm3
7,2 m3 = 0,000000000 km3
SIVI ÖLÇÜLERİ
Gaz, benzin, süt ve su gibi akıcı maddeler, litre ile ölçülür. Sıvı ölçüsünün temel birimi “litre” dir , “lt” ile gösterilir. 1 litre sıvının hacmi 1 dm3 tür.
Litrenin Katları ve Askatları uzunluk ölçüleri
Milillitre
Santilitre
Desilitre
Katları:
Dekalitre
Hektolitre
Kilolitre
1 kl = 1000 lt
1 hl = 100 lt
1 dal = 10 lt
LİTRE
1 dl = 0,1 lt
1 cl = 0,01 lt
1 ml = 0,001 lt
Sıvı ölçü birimlerini askatlarına çevrilirken 10 ile çarpılır. Katlarına çevrilirken her basamakta 10 ile bölünür.
Sıvı ölçü birimlerinin birbirine çevrilmesi: uzunluk ölçüleri
Örnek:
24 lt’yi katlarına ve askatlarına çevirelim.
24 lt = 240 dl
24 lt = 2400 cl
24 lt = 24000 ml
24 lt = 2,4 dal
24 lt = 0,24 hl
24 lt = 0,024 kl
Sıvı Ölçüsü:
1) 50 litrelik sütün 5 litresi satıldıysa geriye kaç ml süt kalmıştır?
Çözüm:
50 lt = 50000 ml süt yapar.
5,5 litre süt= 5500 ml süt yapar.
50000 – 5500 = 44500 ml süt yapar.
Alan ölçüsü:
2) 0,238 km2 kaç m2 dir?
Çözüm:
1 km2 = 1000000 m2
0,238 km2 = 238000 m2 = 238.103
Hacim Ölçüsü:
3) 0,45 m3 kolonyayı 15 cl’lik şişelere doldurmak için kaç şişe gereklidir?
Çözüm:
0,45 m3 = 450 dm3
1 dm3 = 1 lt
450 dm3 = 450 lt = 45000 cl
45000 cl: 15 cl= 3000 şişe gereklidir.
Uzunluk Ölçüsü:
4) 8 hm 8 dam 8 m – 1000 mm 100 cm 10 dm işleminin sonucunu bulunuz.
Çözüm: 8 hm = 800 m
8 dam = 80 m uzunluk ölçüleri
800m+80m+8m=888m
1000 mm = 1 m
100 cm = 1 m
10 dm = 1m
1m+ 1m + 1m= 3m
Sonuç metre cinsinden istendiği için hepsini metreye çevirerek işlem yapılır.
888m- 3m= 885 m
İŞTE Uzunluk Ölçüleri TAM LİSTESİ
