Amerikanın Yabancı Dilde İmzaladığı Tek Anlaşma Nedir?

Amerikanın Yabancı Dilde İmzaladığı ve Haraç Ödemek Zorunda Kaldığı Tek Anlaşma Nedir?

ABD bandralı ilk geminin Cezayir açıklarında Osmanlı donanması tarafından ele geçirilmesinden sonra, yabancı dilde imzalamaya mecbur kaldığı ve haraç ödediği tek anlaşma Yale Üniversitesi arşivindedir.
ABD'nin iki asrı aşkın tarihinde yabancı dille imzalanan tek belge olma özelliği taşıyor.

Yıl 1783... Avrupa standartlarına göre mütevazı da olsa yeni bir denizci devlet olan ABD, denizlerde tek başına bayrak gezdirmeye başlar. Daha 25 Temmuz 1785'te, bu yeni bayrağı taşıyan ilk gemi, Cezayir açıklarında Osmanlı gemileri tarafından ele geçirilir. Bu gemi, Boston Limanı'na bağlı, Kaptan Isaak Stevens'ın idaresindeki Maria'dır. 1793 Ekim ve Kasım aylarında 11 ABD gemisi daha Osmanlıların eline geçer...

ABD Kongresi, Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemileri inşa edilmesi veya satın alınması için Başkana 700 bin altına yakın harcama yetkisi verir. Böylece ABD, Osmanlı tehdidi karşısında donanmasının temellerini atmış olur. 5 Eylül 1795'te ABD bu tehdide karşı bir anlaşma yapmayı kabul eder. Anlaşmaya göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlantik'te, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması karşılığında, 642 bin altın ve yılda 12 bin Osmanlı altını (216 bin dolar) ödemeyi kabul eder. Dili Türkçe olan ve 22 maddeden meydana gelen anlaşmaya, Başkan George Washington ve Cezayir Beylerbeyi Hasan Dayı imza koyar.

Bu belgenin ortaya koyduğu önemli bir husus da ABD Başkanı George Washington'ın, dönemin Sultanı III. Selim Hân tarafından muhatap görülmemiş olmasıdır.

Osmanlı donanması değil Cezayir korsanlarının Amerikan gemilerini yağmalaması sonucu bu antlaşma imzalanmıştır. Ayrıca antlaşma yine Osmanlı ile değil Cezayir korsanları ile imzalanmıştır. Antlaşmayı gördüm, hiçbir yerinde Osmanlı, Ottoman falan hiçbirşey geçmiyor. Ve de 18. yüzyılın sonunda Osmanlı donanması güçlü değildi. Bırak batı Akdenizdeki Amerikan gemilerine el koymayı, dibinde Mısır'a sefer yapan Fransızlarla savaşmak için İngiliz donanmasından yardım istemiştir. Amacım Osmanlıyı kötülemek değil ama "Osmanlı tehdidi karşısında Amerika savaş donanması yaptı" falan komik olmuş :) yani bu antlaşmadan 10 yıl sonra Osmanlı valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa Mısırda isyan edip Osmanlıya karşı savaşmış, Kütahya'ya kadar Osmanlı ordularını yene yene gelmiş; 2. Mahmut İngiltere ve Fransadan yardım istemiş, yardım etmeyince Ruslardan yardım almış ve Kütahya antlaşması imzalanmış ve Osmanlının korunması için "Rus Donanması" İstanbul Boğazına demir atmıştır.