(bir hadis, bir yorum)

“Helal bellidir, haram da bellidir.
Onların arasında bir takım şüpheli şeyler vardır ki insanların çoğu bunları
bilmezler. Kim şüpheli şeylerden sakınırsa dinini ve hayatını korumuş
olur. Kim de şüpheli şeylere yönelirse harama düşebilir; tıpkı sürüsünü bir
hükümdarın koruluğu etrafında otlatan bir çobanın koyunlarını oraya kaçırabilmesi
gibi. Dikkat edin! Her hükümdarın bir koruluğu (sınırları)
vardır. Allah’ın koruluğu (sınırları) da haramlarıdır.” (Müslim, “Musâkat”, 107)​

(Ebû Davud, “Sünen”, I, 4). Buna göre hayatın her
yönünü kuşatan helal (serbest) alanlar ile haram (yasaklanmış) alanlar
açıkça ortadadır. Şüpheli hususlarda ise ihtiyatı elden bırakmamalı, kazancının helalden mi yoksa haramdan mı olduğunu umursamayanlardan (Buhârî, “Buyû”, 23)​

(A’raf, 7/156-
157) ve Allah katında değer verilen bir kul olmanın yolu, ancak haramlardan
kaçınmakla mümkün olacaktır (Müslim, “Zekat”, 65).​

“Sizler, ‘Eğer insanlar iyilik yaparlarsa biz de iyilik yaparız, kötülük yaparlarsa biz de kötülük yaparız’ diyen
zayıf karakterli kimseler olmayın; aksine, kendinizi iyilik yaptıklarında insanlara
iyilik yapmaya, kötülük yaptıklarında ise onlara kötülük yapmamaya alıştırın.” (Tirmizî, “Birr”, 63) Diğer bütün peygamberler gibi Peygamberimiz (s.a.s.) de iyiliğin fertlerin iç dünyasından başlayarak bütün topluma egemen olması için çalışmıştır. Elbette toplumsal bir düzenin devam etmesi için adalet, adaletin gerçekleşmesi için de her şeyin
karşılığının bire bir bulunması gerekmektedir. Hadiste vurgulanan ise bir Müslüman bireyin iç dünyasını kin ve intikam gibi duygulardan arındırması yolunda çarpıcı bir nasihattir. Nitekim Allah Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur: “Eğer ceza verecekseniz, size yapılanın misliyle cezalandırın. Eğer sabrederseniz, elbette bu, sabredenler için daha hayırlıdır.” (Nahl, 16/126) Kültürümüzdeki şu söz bunu ne güzel ifade etmektedir: “Kötülüğe kötülükle karşılık vermek her kişinin kârı, kötülüğe iyilikle karşılık vermek er kişinin kârıdır.”​

ORUÇ

“Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan
orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhârî, “Savm”, 6)
Amel ve ibadetlerin, Allah katında makbul olabilmesi, bunların inanç
ve ihlâsla yapılmış olmasına bağlıdır. İhlâs ve samimiyetten uzak olarak,
gösteriş, korku ve itibar gibi birtakım geçici gerekçelerle yapılan
ibadet ve güzel amellerle Allah’ın rızası kazanılamayacağı gibi sevap
da elde edilemez. Peygamber Efendimiz (s.a.s.), bu önemli noktaya
dikkat çekerek, Ramazan orucunu, onun farziyyetine, faziletine, faydasına
yürekten inanarak ve karşılığını sadece Allah’tan bekleyerek
tam bir ihlâsla tutan kimselerin, geçmiş günahlarından arındırılacaklarını
müjdelemektedir.
Hadiste zikredilen şartlara uyarak başladığı Ramazan orucuna, hastalık,
vb. meşrû bir sebeple devam edemeyenler de, başlangıçtaki niyet
ve davranışları sebebiyle bu müjdeli hükme dahildirler.
​

KÖTÜLÜĞÜN KEFFÂRETİ

Ebû Zerr (r.a.) Rasûlüllah (s.a.s.)'ın kendisine şöyle dediğini
nakletmiştir: “Nerede olursan ol Allah’a karşı saygılı ol. İşlediğin
bir kötülüğün arkasından hemen bir iyilik yap ki onu yok etsin.
İnsanlara güzel ahlakla muamele et.” (Tirmizi, “Birr ve’s-Sıla”, 55)
Nerede ve ne durumda olunursa olunsun, Allaha karşı saygılı
olmak ve O'nun emirlerini ihlal etmekten sakınmak müttakilerin
özelliğidir. Hz.Peygamberin “ihsan” mertebesi olarak tarif
ettiği, (Müslim, “İman”, 1) Allah’ı görüyormuşcasına kulluk etmek
de böyle bir şeydir. Her şeyi, gören, bilen, işiten ve bütün
gizliliklere vakıf olan bir Yaratıcıya inanmanın doğal sonucu
budur. Hangi görev ve statüde bulunursa bulunsun, sürekli
Cenab-ı Hakk’ın gözetim ve denetiminde olduğunu bilen bir
mü'minin bilerek günah işlemesi ve günahında ısrar etmesi
kolay değildir. İşte bu duyarlılık içinde olan bir mü'minden
kimseye zarar gelmez.
​

ÖLÜMÜ TEMENNİ ETMEMEK 2

“Kendisine isabet eden bir sıkıntı sebebiyle sizden biri ölümü temenni
etmesin, (illa bir istekte bulunacaksa) “Allahım! Yaşamak
benim için hayırlı ise beni yaşat, ölmek benim için hayırlı ise canımı
al” diye dua etsin.” (Tirmizî, “Cenâiz”, 3)
Temenni, geleceğe dair bir şeyin gerçekleşmesini dilemektir. Ölümü
temenni etmek de zamanından önce onun gelmesini istemek
demektir.
Hangi durum ve sıkıntıda olursa olsun ölüm temenni edilmez.
Çünkü insan dünyada yaşadıkça ibadet, hayır ve hasenat, sabır
ve sebat ile sevap kazanır. Geleceği mutlak olan ölümü temenni
etmemekle birlikte ölümü unutmamak, ölüm ve ötesine hazırlıklı
olmak da gerekmektedir. Çünkü Peygamberimiz, “İştahı kesen
ölümü çok zikrediniz.” (Nesâî,“Cenâiz”, 3) buyurmuştur.
​

İNSANLARA FAYDALI OLMAK

“İnsanların en hayırlısı, insanlara en çok faydası dokunanıdır.”
(Suyuti, Camiu’s-Sağir, H. No: 4044)
En hayırlı insan, âlemlere rahmet olarak gönderilen Peygamberimizdir.
Onun insanlara ulaştırmış olduğu iyilikler, bizlere
bu hadis-i şerifi anlamada kolaylık sağlar ki, bunlar; maddi
iyilikler yanında, ebedî saadet kazandıran iman, salih amel ve
güzel ahlakı da kapsar.
Öyle ki bir insanın hidayetine vesile olmak, ona yapılacak en
büyük iyiliktir ve sevabı da o denli büyüktür. Nitekim Peygamberimiz,
Hz. Ali’ye “…Allah’a yemin ederim ki, senin vasıtanla
Allah’ın bir tek kişiye hidayet vermesi, senin için kırmızı develere
sahip olmandan daha hayırlıdır.” (Buhârî, “Fedailü’s-Sahabe”,
9) diye belirtmiştir. Kuşkusuz Hak katında “İyiliğin karşılığı,
yalnız iyiliktir.” (Rahmân, 55/ 60)
​