HIZLI OKUMAYI BİLİYOR MUSUNUZ?
Okuma, insan hayatının hiçbir yaşında vazgeçilmeyecek bir etkinliktir. Okııma, bilgi edinmenin en sağlam yoludur.
Hızlı bir «sessiz okuma» alışkanlığı ise, bugün herkes için çok gerekli bir beceri olmuştur. Bugünün insanı, gazete, dergi gibi herkesi ilgilendiren yayınlar yanında, edebiyat eserlerini, her gün bir yenilik öğreten meslekî yayınlarını da izlemek zorundadır. Bu yayınları izlemekten vazgeçmek, insanı toplumun dışında bırakacağı gibi, işinde ilerlemekten de alıkoyar.
Amerika'da «Çabuk ve Daha İyi Nasıl Okunur?» başlıklı bir kitap yazmış olan Nornıan Lewis (Luvis): «Orta düzeyde bir insan yavaş okuyor» demiştir. Söz dağarcığı zengin, bilgisi geniş, anlayış hızı normal olan bir kimse hızlı okuyabilir. Ağır okumak, bir metni anlayabilmek için gerekli değildir; okuduğunu anlayabilen bir kimse, aynı metni on kat daha hızlı okuyabilir.
New York'ta orta yaşlı kimselerin yetersiz okuma alışkanlıklarını düzeltmek için kurslar açan Norman Lewis: «Çocuklara öğretilenlerin en önemlisi, belki de 'okuma sanatı'dır» diyor. Hızlı okuma becerisi gerektirmeyen hiçbir çalışma alanı yoktur. Oysa yetişkinlerin en az % 68'i hızlı bir okuma alışkanlığı kazanmış değillerdir.
Kolay ve hızlı okuyamayan bir öğrenci, derslerinde başarı gösteremez; başka deyişle, öğrenim hayatında başarısızlığın temelinde okuma yetersizliği vardır. Ortaokul birinci sınıf öğrencisi, dakikada 225 sözcük okuyabilmelidir. Bu hız lisede 300'e çıkmalı, yüksek öğrenimde daha artmalıdır. Amerika cumhurbaşkanlarından Franklin Delano Roosevelt (Franklin Rozıvelt)'in bir bakışta bütün bir sayfayı okuyabildiği söyleniyor. Yine Amerika cumhurbaşkanlarından John Fitzgerald Kennedy (Jon Fitzjerald Kenedi), Fransız romancı Honare de Balzac(Onare dö Balzak) çok hızlı okuyuculardandır.
Herkes okuma hızını artırabilir. Her gün beş on dakikanızı daha hızlı okumaya ayırın; bir dakikada daha çok sözcük okumaya dikkat edin. Saat tutarak kendi hızınızı ölçün.
Üzerinde durduğunuz okuma yolunun «sessiz okuma» olduğunu başta bildirmiştik. Sessiz okuma, sesli okumaya göre, normal bir okuyucuda %60 daha hızlı olabilir. Ancak, sessiz okuma yaparken, sözcükleri «içten söyleme» alışkanlığını bırakmak gerektir. «İçten söyleme», okuyucunun, ses çıkarmadığı halde sözcükleri içinden hece hece söylemesidir. Konuşma organlarının bu gizli hareketi, okuma hızını keser; sessiz okumayı, sesli okuma durumuna getirir. Sessiz okuma yapan okuyucu, gözünü satırlar üzerinde kaydırarak anlamı kavramaya çalışmalıdır.
Okuma uzmanları, yetersiz bir söz dağarcığının hızlı okumaya engel olduğunu söylerler. Gerçekten, metin içinde yabancı bir sözcük, terim, deyim sizi durdurur; çünkü bu anda anlama akışı kesilir, O halde sözcük dağarcığım zenginleştirmek gerektir.
Bilmediğiniz bir sözcük için hemen sözlüğe başvurmayınız, bunun anlamım sözün gelişinden çıkarmaya çalışınız. Yazıyı bitirdikten sonra, tabii, bazı sözcükler, deyimler için sözlüklere, ansiklopedilere bakmanız gerekecektir.
Her yazı türü için çeşitli okuma yolları uygulayabilirsiniz; Gazetelerde haberlerin yalnız birinci paragraflarını okumak, size haberin özünü verir; çünkü haber yazıları önce olayı anlatır, sonra ayrıntıları verir. Makaleler okunmadan önce birinci paragrafın tamamı, öbür paragrafların ilk cümleleri, son paragrafın gene tamamı okunur; böylece konu üzerinde genel bir bilgi edinilmiş olur. Konu ilgi çekerse, makale baştan sona yeniden okunur. Öykü, roman gibi eserleri okurken olayı kavramaya, kişileri ve birbirleriyle ilgilerini anlamaya dikkat edilir.
Ders kitaplarını okuma yolunu öğrenmek, başarı kazanmaya yardım eder: Bir ders kitabından bir konu okunup öğrenilecekse, önce konunun başlığına ve alt başlıklarına bakılır. Sonra, makalelerde yapıldığı gibi, bölümlerin birinci paragrafları okunur; alt paragrafların ilk cümleleri gözden geçirilir. Bu göz atma, konu ve bölümleri üzerinde genel bir bilgi edinmeye, konuyu bütünüyle görmeye yardımcı olur. Bundan sonra bütün bölüm başlan okunur. Böylece konu daha kolay öğrenilir. Ders kitaplarını okurken tanımlar ezberlenir, özel adlar ve önemli olayların tarihleri hatırda tutulmaya çalışılır.
Hızlı bir sessiz okuma, ne güzel sonuçlar verir!
(Marmara Depremi'nde yitirdiğimiz BEŞİR GÖĞÜŞ'ün ders kitabından alınmıştır.)
