1. Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Abbâs, Ebû Sa’îd el-Hudrî, Abdullah b. Amr, Ebû Zerr, Iyâd b. Ğanm, Esmâ bt. Yezîd (r.anhum) gibi sahabîlerden, içki içenin namazının durumuyla ilgili hadisler nakledilmiştir. Hadis tenkitçisi alimler bunların bir kısmının sahih olduğunu açık bir şekilde belirtmiştir. Sahih olmayanlarsa[1] sahihlerle aynı şeyi ifade ettikleri için bu mecmuanın inkâr edilemeyecek bir hakikati anlattığını söylemek gerekir.
Bu rivayetlerden bir kısmı içki içenin namazının “kırk sabah”, bir kısmı “kırk gece”, bir kısmı “kırk gün”, bir kısmı “yedi gün”, bir kısmı “üç gün”, bir kısmı da bedeninde içki mevcut bulunduğu sürece” ifadeleriyle gelmiştir. Bu kişilerin pis sayılacağı ve hiçbir amelinin kabul edilmeyeceği de bir kısım rivayetlerde zikredilen hususlar. Bu farklı ifadelerin nasıl anlaşılması gerektiği meselesi üzerinde ilerleyen paragraflarda duracağım.
İlgili hadisler, lafızları, ravi sahabîleri ve rivayet edenleri şöyledir:
Abdullah b. Ömer (r.a): İçki içenin namazının kırk sabah kabul edilmeyeceği rivayetini et-Tirmizî[2]; Ebû Ya’lâ[3]; et-Taberânî[4];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Ebû Ya’lâ[5];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceği rivayetini et-Taberânî[6]; Ebû Dâvud et-Tayâlisî[7], Abdürrezzâk[8];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının yedi gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[9];
Aynı sahabî: İçki içenin midesinde veya damarlarında içki bulunduğu sürece namazının kabul edilmeyeceği hadisini en-Nesâî[10];
Abdullah b. Abbâs (r.a): İçki içenin kırk gün pis sayılacağını anlatan rivayetini et-Taberânî[11];
Aynı sahabî: İçki içenin üç gün hiçbir amelinin kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[12];
Ebû Sa’îd el-Hudrî (r.a): İçki içenin vücudundan içki bulunduğu sürece namazının kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Abd b. Humeyd[13];
Abdullah b. Amr (r.a): İçki içenin, vücudunda içki bulunduğu sürece yedi gün namazının kabul edilmeyeceği rivayetini en-Nesâî[14], İbn Ebî Şeybe[15]
Aynı sahabî: İçki içenin kırk sabah tevbesinin kabul edilmeyeceği rivayetini en-Nesâî[16], Ahmed b. Hanbel[17], İbn Hibbân[18], el-Hâkim[19];
Aynı sahabî: İçki içip sarhoş olanın namazının kırk sabah kabul edilmeyeceği rivayetini İbn Mâce[20], ed-Dârimî[21]; et-Taberânî[22];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceği rivayetini Ahmed b. Hanbel[23];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini el-Hâkim[24], et-Taberânî[25];
Ebû Zerr (r.a): İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Ahmed b. Hanbel[26];
Iyâd b. Ğanm (r.a): İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini: Ebû Ya’lâ[27];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[28];
Esmâ bt. Yezîd (r.anha): İçki içenden Allah Teala’nın kırk gece razı olmayacağını anlatan rivayetini Ahmed b. Hanbel[29], et-Taberânî[30]
rivayet etmişlerdir. Bu rivayetlerini sıhhat ve delalet durumlarıyla ilgili değerlendirmeyi bir sonraki yazıda görelim.
[1] Buradaki “sahih olmayanlar” ifadesinden, “hasen” veya “zayıf” olanlar kastedilmektedir. Bu ifadeden hemen “uydurma” anlamı çıkarmak doğru değildir.
[2] et-Tirmizî, “Eşribe”, 2.
[3] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, X, 51.
[4] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 390.
[5] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, IX, 458.
[6] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 391-2.
[7] Ebû Dâvud et-Tayâlisî, el-Müsned, 258.
[8] Abdürrezzâk, el-Musannef, IX, 235.
[9] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 404.
[10] en-Nesâî, “Eşribe”, 46; es-Sünenu’l-Kübrâ, III, 229.
[11] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 249; Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 434.
[12] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XI, 192.
[13] Abd b. Humeyd, el-Müsned, I, 303.
[14] en-Nesâî, “Eşribe”, 46; es-Sünenu’l-Kübrâ, III, 229.
[15] İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, V, 97.
[16] en-Nesâî, “Eşribe”, 47; es-Sünenu’l-Kübrâ, III 230.
[17] Ahmed b. Hanbel, II, 176.
[18] İbn Hibbân, el-İhsân, XII, 180.
[19] el-Hâkim, el-Müstedrek, I, 84.
[20] İbn Mâce, “Eşribe”, 4.
[21] ed-Dârimî, “Eşribe”, 3.
[22] et-Taberânî, Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 303-4.
[23] Ahmed b. Hanbel, II, 189.
[24] el-Hâkim, el-Müstedrek, IV, 162.
[25] et-Taberânî, Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 422.
[26] Ahmed b. Hanbel, V, 171.
[27] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, XII, 206.
[28] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XVII, 368.
[29] Ahmed b. Hanbel, VI, 460.
[30] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XXIV, 168.
Bu rivayetlerden bir kısmı içki içenin namazının “kırk sabah”, bir kısmı “kırk gece”, bir kısmı “kırk gün”, bir kısmı “yedi gün”, bir kısmı “üç gün”, bir kısmı da bedeninde içki mevcut bulunduğu sürece” ifadeleriyle gelmiştir. Bu kişilerin pis sayılacağı ve hiçbir amelinin kabul edilmeyeceği de bir kısım rivayetlerde zikredilen hususlar. Bu farklı ifadelerin nasıl anlaşılması gerektiği meselesi üzerinde ilerleyen paragraflarda duracağım.
İlgili hadisler, lafızları, ravi sahabîleri ve rivayet edenleri şöyledir:
Abdullah b. Ömer (r.a): İçki içenin namazının kırk sabah kabul edilmeyeceği rivayetini et-Tirmizî[2]; Ebû Ya’lâ[3]; et-Taberânî[4];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Ebû Ya’lâ[5];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceği rivayetini et-Taberânî[6]; Ebû Dâvud et-Tayâlisî[7], Abdürrezzâk[8];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının yedi gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[9];
Aynı sahabî: İçki içenin midesinde veya damarlarında içki bulunduğu sürece namazının kabul edilmeyeceği hadisini en-Nesâî[10];
Abdullah b. Abbâs (r.a): İçki içenin kırk gün pis sayılacağını anlatan rivayetini et-Taberânî[11];
Aynı sahabî: İçki içenin üç gün hiçbir amelinin kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[12];
Ebû Sa’îd el-Hudrî (r.a): İçki içenin vücudundan içki bulunduğu sürece namazının kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Abd b. Humeyd[13];
Abdullah b. Amr (r.a): İçki içenin, vücudunda içki bulunduğu sürece yedi gün namazının kabul edilmeyeceği rivayetini en-Nesâî[14], İbn Ebî Şeybe[15]
Aynı sahabî: İçki içenin kırk sabah tevbesinin kabul edilmeyeceği rivayetini en-Nesâî[16], Ahmed b. Hanbel[17], İbn Hibbân[18], el-Hâkim[19];
Aynı sahabî: İçki içip sarhoş olanın namazının kırk sabah kabul edilmeyeceği rivayetini İbn Mâce[20], ed-Dârimî[21]; et-Taberânî[22];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceği rivayetini Ahmed b. Hanbel[23];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini el-Hâkim[24], et-Taberânî[25];
Ebû Zerr (r.a): İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini Ahmed b. Hanbel[26];
Iyâd b. Ğanm (r.a): İçki içenin namazının kırk gün kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini: Ebû Ya’lâ[27];
Aynı sahabî: İçki içenin namazının kırk gece kabul edilmeyeceğini anlatan rivayetini et-Taberânî[28];
Esmâ bt. Yezîd (r.anha): İçki içenden Allah Teala’nın kırk gece razı olmayacağını anlatan rivayetini Ahmed b. Hanbel[29], et-Taberânî[30]
rivayet etmişlerdir. Bu rivayetlerini sıhhat ve delalet durumlarıyla ilgili değerlendirmeyi bir sonraki yazıda görelim.
[1] Buradaki “sahih olmayanlar” ifadesinden, “hasen” veya “zayıf” olanlar kastedilmektedir. Bu ifadeden hemen “uydurma” anlamı çıkarmak doğru değildir.
[2] et-Tirmizî, “Eşribe”, 2.
[3] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, X, 51.
[4] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 390.
[5] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, IX, 458.
[6] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 391-2.
[7] Ebû Dâvud et-Tayâlisî, el-Müsned, 258.
[8] Abdürrezzâk, el-Musannef, IX, 235.
[9] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 404.
[10] en-Nesâî, “Eşribe”, 46; es-Sünenu’l-Kübrâ, III, 229.
[11] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XII, 249; Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 434.
[12] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XI, 192.
[13] Abd b. Humeyd, el-Müsned, I, 303.
[14] en-Nesâî, “Eşribe”, 46; es-Sünenu’l-Kübrâ, III, 229.
[15] İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, V, 97.
[16] en-Nesâî, “Eşribe”, 47; es-Sünenu’l-Kübrâ, III 230.
[17] Ahmed b. Hanbel, II, 176.
[18] İbn Hibbân, el-İhsân, XII, 180.
[19] el-Hâkim, el-Müstedrek, I, 84.
[20] İbn Mâce, “Eşribe”, 4.
[21] ed-Dârimî, “Eşribe”, 3.
[22] et-Taberânî, Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 303-4.
[23] Ahmed b. Hanbel, II, 189.
[24] el-Hâkim, el-Müstedrek, IV, 162.
[25] et-Taberânî, Müsnedu’ş-Şâmiyyîn, I, 422.
[26] Ahmed b. Hanbel, V, 171.
[27] Ebû Ya’lâ, el-Müsned, XII, 206.
[28] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XVII, 368.
[29] Ahmed b. Hanbel, VI, 460.
[30] et-Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, XXIV, 168.
Moderatörün son düzenlenenleri:
