Nefs: Kulun kötü ve günah olan hal ve huyları, behimi, hayvani ve süfli arzular. Enaniyet, nefs-i emmare, ruh, insani ruh, kalb.
Etvar-ı Seb’a: Nefsin ve ruhun yedi tavrı, yedi şekli ve hali.
1. Nefs-i Emmare: Kötü ve günah olan işlerin yapılmasını emreden nefs, hayvani nefs. “Şüphesiz ki nefs kötülüğü emreder.” (Yusuf, 12/52)
2. Nefs-i Levvame: Kınayan, yeren ve kötüleyen nefs. Yapılan kötü ve günah iş sebebiyle failini muaheze eden ve hesaba çeken nefs, vicdan azabı. İşlenen kötülük sebebiyle pişmanlık duyan, tevbe eden ve özür dileyen nefs. (Kıyamet, 75/2)
3. Nefs-i Mülhime: İlham ve keşfe mazhar olan nefs. Neyin iyi ve sevap, neyin kötü ve günah olduğunu ilhamla bilen ve ona göre hareket eden, vicdanın sesini duyan ve dinleyen nefs. (Şems, 91/7-8)
4. Nefs-i Mutmainne: Tatmin olunmuş, huzur ve sükuna kavuşmuş, faziletlerle donanmış, ilahi fiillerin tecellilerine mazhar olmuş nefs. (Nahl, 16/106; Fecr, 89/27)
5. Nefs-i Raziyye: Kendi ferdi iradesinden ve isteğinden vazgeçen, celali ve cemali tecellileri gönül hoşluğu ile karşılayan, kaza ve kaderin her nevi tecellisi karşısında mutlak olarak rıza durumunu muhfaza eden, sızlanmayan, şikayetçi olmayan, lütfun da hoş kahrın da hoş, diyebilen ve böylece rıza makamına eren nefs. “Ve radu anhu” (Maide, 5/119; Fecr, 89/28)
6. Nefs-i Marziyye: Allah’ın kendisinden razı olduğu nefs. “Radiyallahu anhum”. Bu makamda Allah razi (razı olan) kul marzidir (razı olunan). Karşılıklı rıza hali. (Fecr, 89/28; Beyyine, 98/8)
7. Nefs-i Kamile veya Nefs-i Zekiyye veya Nefs-i Safiyye: Bütün kemal sıfatlarını kazanarak insanları irşad mevkiine yükselen kamil, temiz ve saf nefs, insan-ı kamil. (Şems, 91/9)
Kaynak: Tasavvufi Hayat, Necmüddin Kübra, Dergah Yay.
Etvar-ı Seb’a: Nefsin ve ruhun yedi tavrı, yedi şekli ve hali.
1. Nefs-i Emmare: Kötü ve günah olan işlerin yapılmasını emreden nefs, hayvani nefs. “Şüphesiz ki nefs kötülüğü emreder.” (Yusuf, 12/52)
2. Nefs-i Levvame: Kınayan, yeren ve kötüleyen nefs. Yapılan kötü ve günah iş sebebiyle failini muaheze eden ve hesaba çeken nefs, vicdan azabı. İşlenen kötülük sebebiyle pişmanlık duyan, tevbe eden ve özür dileyen nefs. (Kıyamet, 75/2)
3. Nefs-i Mülhime: İlham ve keşfe mazhar olan nefs. Neyin iyi ve sevap, neyin kötü ve günah olduğunu ilhamla bilen ve ona göre hareket eden, vicdanın sesini duyan ve dinleyen nefs. (Şems, 91/7-8)
4. Nefs-i Mutmainne: Tatmin olunmuş, huzur ve sükuna kavuşmuş, faziletlerle donanmış, ilahi fiillerin tecellilerine mazhar olmuş nefs. (Nahl, 16/106; Fecr, 89/27)
5. Nefs-i Raziyye: Kendi ferdi iradesinden ve isteğinden vazgeçen, celali ve cemali tecellileri gönül hoşluğu ile karşılayan, kaza ve kaderin her nevi tecellisi karşısında mutlak olarak rıza durumunu muhfaza eden, sızlanmayan, şikayetçi olmayan, lütfun da hoş kahrın da hoş, diyebilen ve böylece rıza makamına eren nefs. “Ve radu anhu” (Maide, 5/119; Fecr, 89/28)
6. Nefs-i Marziyye: Allah’ın kendisinden razı olduğu nefs. “Radiyallahu anhum”. Bu makamda Allah razi (razı olan) kul marzidir (razı olunan). Karşılıklı rıza hali. (Fecr, 89/28; Beyyine, 98/8)
7. Nefs-i Kamile veya Nefs-i Zekiyye veya Nefs-i Safiyye: Bütün kemal sıfatlarını kazanarak insanları irşad mevkiine yükselen kamil, temiz ve saf nefs, insan-ı kamil. (Şems, 91/9)
Kaynak: Tasavvufi Hayat, Necmüddin Kübra, Dergah Yay.
