Osmanlıda Modernleşme girişimleri.
*Modern çağdaş osmanlı türk tarihi:19. ve 20 y.y kapsar
*Modern çağdaş Osmanlı Türk tarihi Başlangıcı:3.Selim dönemi(1789-1807)
*Osmanlı Türk siyasal gelişimi 3 bölüme ayrılır.
1- 19y.y boyunca Avrupanın etkisinde modernleşme
2-Genç Türklerin öncülüğünde 2. Meşrutiyet ve erken Cumhuriyet dönemi
3-1945-50 yılları ÇOK PARTİLİ HAYAT geçiş
BİRİNCİ DÖNEM:
Avrupanın etkisi;
1-Osmanlı ekonomisinin büyüyen dünya kapitalist sistemiyle bütünleşmesi
2-Avrupa devletinin artan siyasal nüfusu;
-Osmanlı devletini parçalara ayırmak,nüfusu altına almak
-Avrupa içi bir çatışmaya yol açmamak içinde Osmanlı bağımsız varlığını korumak.
3-Nihayet Milliyetçilik,Liberalizm,Laiklik,pozitivizm,Avrupa ideolojilerinin etkisi
İKİNCİ DÖNEM:
1908 Genç Türkler (ittihak ve terakki)'in devrimiyle siyasal elitlerin düzeni değiştiği halde sayasal kurumlar aynı kalmış.
Dönemin sonunda 65 yıllık çok Partili dönemde değişiklikler olsada süreklilik unsurları devam eder.
İLK MODERNLEŞME GİRİŞİMLERİ
3.SELİM (1789-1807)
*Osmanlıda ilk radikal(köklü) ıslahat dönemidir.
*İlk modernleşme girişimleri ASKERİ alandaki reformlardır.
*Mlilletler arası literatürde SAVUNMAYA YÖNELİK MODERNLEŞME olarak adlandırılır.
*Reformların öncüleri SULTAN ve OSMANLI YÖNETİCİ KURUMU.
*Nizam-ı Cedid adlı ilk Avrupai Osmanlı Ordusu kuruldu.
ASKERİ REFORMLAR:
*1845 yılı ZORUNLU ASKERLİK resmen yürürlüğe girmiştir.(Zorunluluk Hırıstiyan teba içinde)
*Hıristiyanlara özel bir vergi (Bedeli Askeri) ödeme hakkı verildi.
*1841 de illerdeki askeri garnizonların İstanbuldaki seraskerin komutası altına girmesi kararlaştırıldı.
*BÜROKRASİNİN YÜKSELİŞİ ve BÜROKRATİK KURULLAR:
*Siyasal iktidarın merkezinin sultandan bürokrasiye kaydığı bir dönemdir.
*Dışişleri Bakanlığı özel bir önem kazanmıştır.
*1838 yılında MECLİS-İ VALA-YI AHKAM-I ADLİYE adlı danışma organı oluşturmuştur.(Merkez bürokratlarından oluşur,Reform kanunlarının hazırlanmasında etkililerdir.)
*Fransız Devlet şurasından esinlenerek yasama dalına ŞURAY-I DEVLET denir.(Bu kurula sosyal sınıfların ve gayri müslim milletlerin temsilcileride dahil edilmişdir.)
YEREL YÖNETİMLERDE TEMSİL İLKESİNİN DOĞUŞU:
*İl meclisleri ilk olarak 1840 yılında kuruldu.
*1864 de EYALET KANUNU ile Yerel yönetimin üç kademesinde (vilayet,sancak)merkezce atanan yöneticiler ve yanında seçimli idare meclisleri yer alıyordu.
EĞİTİM ALANINDAKİ REFORMLAR:
*Batı tipi eğitim kurumlarının kurulduğu bir dönemdir.
*Eğitimin önemli ölçüde LAİKLEŞTİĞİ dönemdir.
*2. Mahmut döneminde RÜŞTİYELER (LİSE) açıldı.
*Orduda 1885 ten itibaren kendi askeri Rüştiye okullarını açtı.
*Maarif-i Umumiye Nizannamesiyle 3 kademeli bir eğitim sistemi kabul edildi.
-Her büyük köyde ve şehir mahallesinde RÜŞTİYE
-Her kasabada bir İDADİYE
-Her vilayet merkezinde de bir SULTANİYE OKULU açılacaktı.
*Tanzimat döneminde 1869 da Galatasaray 1873 de Darüşşafaka olmak üzere ancak iki sultaniye açılmıştır.
*Modern okulların yaygınlaşması 2. ABDÜLHAMİT döneminde olmuştur.
EKONOMİK ALANDA REFORMLAR:
*Tanzimat dönemi Osmanlı ekonomisinin Avrupa kapitalist ekonomi sistemiyle bütünleştiği BAĞIMLI GELİŞMEolarak adlandırılan bir dönemdir.
*Bağımlı gelişmenin başlangıcı 1838 de İngiltere ile imzalanan SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (Balta limanı anlaşması)kabul edilir.(Kapitülasyon sistemi sağlamlaştırılmıştır.)
*Yerli sanayi koruma amacıyla hiç bir korumacılık tedbirine başvurulmamıştır.
*Kaybedenlerin başında geleneksel el yapım imalatçıları geliyordu.
*1858 de ARAZİ KANUNNAMESİ çıkarıldı.Klasik Osmanlı toprak mülkiyeti rejimi (Tımar,iltizam) tavsiye edilmiş.
*HUKUK DEVLETİ ve BİREY HAKLARI ALANLARINDAKİ REFORMLAR:
*Tanzimat Fermanı (GÜLHANE-İ HATTI HÜMAYUN)Osmanlı tarihinde tebanın temel hakları resmen tanıyan ilk padişah fermanıdır.
*Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1939 da Gülhane Meydanında Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur.
BİREY HAK ve HÜRRİYETLERİ:
*Tebanın can,mal,ırz,namus ve mal dokunulmazlığı sağlandı.
VERGİLER:
*İltizam yönteminin terk edileceği HER FERDİN EMLAK VE KUDRETİNE GÖREvergi-i münasip tayin edilmesi.
ASKERLİK:
*Askerliğin hayatlarının sonuna kadar olmasından ziyade 4-5 sene müddet istihdamla sınırlandılırdı.
*Tanzimat Fermanı bir Anayasa değil Ferman biçimindeki haklı belgesidir.
*Osmanlı Anayasacılığı yolunda atılmış önemli adımlardan biridir.
*Islahat fermanı ile müslim ve gayri müslim teba arasında hukuki eşitlik sağlandı.
DEĞİŞEN SINIFSAL İLİŞKİLER VE SİYASAL BÖLÜMLER:
1-Modernleşmenin öncülüğünü yapanYENİ BÜROKRAT BİR SINIF almıştı.(Tanzimat dönemi siyasal iktidarın merkezinin Sultandan bu yeni bürokrasiye doğru kaydığı bir dönemdir.)
2-İkinci sosyal grup Zengin bir tüccar sınıfının doğuşudur.
3-üçüncü gurup,Taşra eyaletindeoluşan EŞRAF sınıfıdır.
TANZİMATA KARŞI MUHALEFET:Genç Osmanlılar
GRUBUN ÖNCÜLERİ:ŞİNASİ-ŞAR NAMIK KEMAL ZİYA PAŞA ALİ SUAVİ MUSTAFA İZL.PAŞA
*Genç Osmanlılar 19y.y Avrupa Liberalizminin temel kavramı olan VATAN MİLLET HÜRRİYET EŞİTLİK VE ANAYASACILIK kavramlarından etkilenmiştir.
*Onlara göre kurtuluş yolu Osmanlı tabasında gerçek bir ortak vatandaşlık duygusu yaratacak temsili meşruti (Anayasal) ve parlementer bir yönetime geçmektir.
Hazırlayan : Müge-Kaan Ateş
*Modern çağdaş osmanlı türk tarihi:19. ve 20 y.y kapsar
*Modern çağdaş Osmanlı Türk tarihi Başlangıcı:3.Selim dönemi(1789-1807)
*Osmanlı Türk siyasal gelişimi 3 bölüme ayrılır.
1- 19y.y boyunca Avrupanın etkisinde modernleşme
2-Genç Türklerin öncülüğünde 2. Meşrutiyet ve erken Cumhuriyet dönemi
3-1945-50 yılları ÇOK PARTİLİ HAYAT geçiş
BİRİNCİ DÖNEM:
Avrupanın etkisi;
1-Osmanlı ekonomisinin büyüyen dünya kapitalist sistemiyle bütünleşmesi
2-Avrupa devletinin artan siyasal nüfusu;
-Osmanlı devletini parçalara ayırmak,nüfusu altına almak
-Avrupa içi bir çatışmaya yol açmamak içinde Osmanlı bağımsız varlığını korumak.
3-Nihayet Milliyetçilik,Liberalizm,Laiklik,pozitivizm,Avrupa ideolojilerinin etkisi
İKİNCİ DÖNEM:
1908 Genç Türkler (ittihak ve terakki)'in devrimiyle siyasal elitlerin düzeni değiştiği halde sayasal kurumlar aynı kalmış.
Dönemin sonunda 65 yıllık çok Partili dönemde değişiklikler olsada süreklilik unsurları devam eder.
İLK MODERNLEŞME GİRİŞİMLERİ
3.SELİM (1789-1807)
*Osmanlıda ilk radikal(köklü) ıslahat dönemidir.
*İlk modernleşme girişimleri ASKERİ alandaki reformlardır.
*Mlilletler arası literatürde SAVUNMAYA YÖNELİK MODERNLEŞME olarak adlandırılır.
*Reformların öncüleri SULTAN ve OSMANLI YÖNETİCİ KURUMU.
*Nizam-ı Cedid adlı ilk Avrupai Osmanlı Ordusu kuruldu.
ASKERİ REFORMLAR:
*1845 yılı ZORUNLU ASKERLİK resmen yürürlüğe girmiştir.(Zorunluluk Hırıstiyan teba içinde)
*Hıristiyanlara özel bir vergi (Bedeli Askeri) ödeme hakkı verildi.
*1841 de illerdeki askeri garnizonların İstanbuldaki seraskerin komutası altına girmesi kararlaştırıldı.
*BÜROKRASİNİN YÜKSELİŞİ ve BÜROKRATİK KURULLAR:
*Siyasal iktidarın merkezinin sultandan bürokrasiye kaydığı bir dönemdir.
*Dışişleri Bakanlığı özel bir önem kazanmıştır.
*1838 yılında MECLİS-İ VALA-YI AHKAM-I ADLİYE adlı danışma organı oluşturmuştur.(Merkez bürokratlarından oluşur,Reform kanunlarının hazırlanmasında etkililerdir.)
*Fransız Devlet şurasından esinlenerek yasama dalına ŞURAY-I DEVLET denir.(Bu kurula sosyal sınıfların ve gayri müslim milletlerin temsilcileride dahil edilmişdir.)
YEREL YÖNETİMLERDE TEMSİL İLKESİNİN DOĞUŞU:
*İl meclisleri ilk olarak 1840 yılında kuruldu.
*1864 de EYALET KANUNU ile Yerel yönetimin üç kademesinde (vilayet,sancak)merkezce atanan yöneticiler ve yanında seçimli idare meclisleri yer alıyordu.
EĞİTİM ALANINDAKİ REFORMLAR:
*Batı tipi eğitim kurumlarının kurulduğu bir dönemdir.
*Eğitimin önemli ölçüde LAİKLEŞTİĞİ dönemdir.
*2. Mahmut döneminde RÜŞTİYELER (LİSE) açıldı.
*Orduda 1885 ten itibaren kendi askeri Rüştiye okullarını açtı.
*Maarif-i Umumiye Nizannamesiyle 3 kademeli bir eğitim sistemi kabul edildi.
-Her büyük köyde ve şehir mahallesinde RÜŞTİYE
-Her kasabada bir İDADİYE
-Her vilayet merkezinde de bir SULTANİYE OKULU açılacaktı.
*Tanzimat döneminde 1869 da Galatasaray 1873 de Darüşşafaka olmak üzere ancak iki sultaniye açılmıştır.
*Modern okulların yaygınlaşması 2. ABDÜLHAMİT döneminde olmuştur.
EKONOMİK ALANDA REFORMLAR:
*Tanzimat dönemi Osmanlı ekonomisinin Avrupa kapitalist ekonomi sistemiyle bütünleştiği BAĞIMLI GELİŞMEolarak adlandırılan bir dönemdir.
*Bağımlı gelişmenin başlangıcı 1838 de İngiltere ile imzalanan SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (Balta limanı anlaşması)kabul edilir.(Kapitülasyon sistemi sağlamlaştırılmıştır.)
*Yerli sanayi koruma amacıyla hiç bir korumacılık tedbirine başvurulmamıştır.
*Kaybedenlerin başında geleneksel el yapım imalatçıları geliyordu.
*1858 de ARAZİ KANUNNAMESİ çıkarıldı.Klasik Osmanlı toprak mülkiyeti rejimi (Tımar,iltizam) tavsiye edilmiş.
*HUKUK DEVLETİ ve BİREY HAKLARI ALANLARINDAKİ REFORMLAR:
*Tanzimat Fermanı (GÜLHANE-İ HATTI HÜMAYUN)Osmanlı tarihinde tebanın temel hakları resmen tanıyan ilk padişah fermanıdır.
*Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1939 da Gülhane Meydanında Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur.
BİREY HAK ve HÜRRİYETLERİ:
*Tebanın can,mal,ırz,namus ve mal dokunulmazlığı sağlandı.
VERGİLER:
*İltizam yönteminin terk edileceği HER FERDİN EMLAK VE KUDRETİNE GÖREvergi-i münasip tayin edilmesi.
ASKERLİK:
*Askerliğin hayatlarının sonuna kadar olmasından ziyade 4-5 sene müddet istihdamla sınırlandılırdı.
*Tanzimat Fermanı bir Anayasa değil Ferman biçimindeki haklı belgesidir.
*Osmanlı Anayasacılığı yolunda atılmış önemli adımlardan biridir.
*Islahat fermanı ile müslim ve gayri müslim teba arasında hukuki eşitlik sağlandı.
DEĞİŞEN SINIFSAL İLİŞKİLER VE SİYASAL BÖLÜMLER:
1-Modernleşmenin öncülüğünü yapanYENİ BÜROKRAT BİR SINIF almıştı.(Tanzimat dönemi siyasal iktidarın merkezinin Sultandan bu yeni bürokrasiye doğru kaydığı bir dönemdir.)
2-İkinci sosyal grup Zengin bir tüccar sınıfının doğuşudur.
3-üçüncü gurup,Taşra eyaletindeoluşan EŞRAF sınıfıdır.
TANZİMATA KARŞI MUHALEFET:Genç Osmanlılar
GRUBUN ÖNCÜLERİ:ŞİNASİ-ŞAR NAMIK KEMAL ZİYA PAŞA ALİ SUAVİ MUSTAFA İZL.PAŞA
*Genç Osmanlılar 19y.y Avrupa Liberalizminin temel kavramı olan VATAN MİLLET HÜRRİYET EŞİTLİK VE ANAYASACILIK kavramlarından etkilenmiştir.
*Onlara göre kurtuluş yolu Osmanlı tabasında gerçek bir ortak vatandaşlık duygusu yaratacak temsili meşruti (Anayasal) ve parlementer bir yönetime geçmektir.
Hazırlayan : Müge-Kaan Ateş
Moderatörün son düzenlenenleri:
